Montaż i demontaż opony - czy robisz to zgodnie ze sztuką?

FORMALNE WYMOGI PROWADZENIA WARSZTATU WULKANIZACYJNEGO

Osoba, która decyduje się na prowadzenie wulkanizacji, nie jest zobowiązana do posiadania żadnych ustawowo określonych uprawnień. Trzeba jednak pamiętać, że zgodnie z ustawą Kodeksem Pracy (artykuł 237 z ind. 3§ 1) osoba wykonująca pracę na określonym stanowisku powinna być ówcześnie odpowiednio przeszkolona zawodowo. Tym samym w gestii właściciela pozostaje zatrudnienie wykwalifikowanego pracownika lub uzupełnienie jego kwalifikacji zawodowych. 

Stąd tak ważnym aspektem jest certyfikacja serwisu. Można ją uzyskać, przystępując do szkoleń prowadzonych m.in. przez Inter Cars w ścisłej współpracy z Akademią Oponiarską, certyfikowanych przez PZPO (Polski Związek Przemysłu Oponiarskiego). Jest to o tyle istotne, że wspomniane licencje nie tylko zaświadczają o renomie serwisu, ale i gwarantują kompetentną obsługę pojazdu, a tym samym - bezpieczeństwo użytkowników ruchu drogowego.

WYPOSAŻENIE TECHNICZNE WARSZTATU

Zaleca się, aby warsztat, w którym dokonuje się napraw i obsługi opon był „trwale związany z podłożem”. Poprzez warsztat rozumie się tutaj „budynek, w którym znajdują się stanowiska i podnośniki odpowiednie do zakresu wykonywanych czynności”. 

Kolejnym elementem obligatoryjnym jest instalacja pneumatyczna, rozumiana jako kompresor oraz ujęcia gazów o odpowiedniej wydajności. Niezbędnym wyposażeniem są także montażownica i wyważarka kół. Należy je dobrać tak, aby były adekwatne wobec obsługiwanych pojazdów – typowych dla poruszających się po okolicznych drogach regionalnych. Nieodzownymi elementami w warsztacie zajmującym się usługami wulkanizacyjnymi są też homologowane i atestowane narzędzia, takie jak klucz dynamometryczny oraz manometr. Właściwa kalibracja tych przyrządów bezpośrednio przekłada się na poprawność wykonanej usługi, a tym samym bezpieczeństwo klienta.

Zachęca się, by w każdym serwisie znajdywała się również specjalna myjka do kół, niekiedy nazywana żargonowo „zmywarką”. Dzięki temu urządzeniu, praca z oponą staje się wygodniejsza, a także zwiększa się wydajność warsztatu i poprawia się efektywność fachu samego serwisanta. Bezpośrednio przekłada się to na podniesienie poziomu świadczonych usług i proces wyważania kół.

Zgodnie z nadrzędną zasadą BHP, dla swojego bezpieczeństwa klient nie powinien znajdować się w przestrzeni, w której dokonywane są jakiekolwiek prace warsztatowe. Stąd też coraz bardziej popularyzuje się ideę tzw. ‘poczekalni’. Oddzielonych np. szybą stref, w których właściciele pojazdów mogliby w spokoju, przy lekturze i kawie, oczekiwać momentu, aż ich pojazd będzie na nowo gotowy do drogi.



Sprawdź ofertę akcesoriów i narzędzi Inter Cars! Znajdziesz tutaj:
- montażownice i ich wyposażenie, m.in. zbijaki (INDEKS IC: EVERTBP887ITN-2+390),
- wyważarki kół (INDEKS IC: EVERTBP68-2),
- kompresory (INDEKS IC: EVERT-X7,5/500/D),
- klucze dynamometryczne (INDEKS IC: 41770G),
- klucze udarowe (INDEKS IC: 84116),
- pistolety do pompowania kół z manometryemy (INDEKS IC: UNITROL 2015W),
- myjki do kół (INDEKS IC: UNITROL T-MYJ-4X4HP),
- uniwersalne czujniki ciśnienia TPMS (INDEKS IC: HAM-HTS-A68BM),
- urządzenia do obsługi czujników i diagnostyki ukłądów TPMS (INDEKS IC: HAM-D076).


PROCEDURA WPROWADZENIA POJAZDU

Nim pojazd zostanie wprowadzony na podnośnik, powinny zostać dokonane pewne czynności wyprzedzające. Na wstępie powinno dojść do weryfikacji wzrokowej stanu opon – sprawdzenia „DOT-ów” i stanu bieżnika. Jeżeli klient przyjeżdża do warsztatu, informując nas o uszkodzeniu opony, należy przed jej demontażem namierzyć miejsce uszkodzenia, zlustrować jego charakter, rozmiar oraz umiejscowienie, a następnie sprawdzić szczelność opony za pomocą specjalnego płynu diagnozującego. Wszelkiego rodzaju uszkodzenia należy zaznaczać specjalnie dedykowaną ku temu kredą lub markerem.

Zachęcamy, by proces weryfikacji wstępnej opatrzyć uzupełnieniem tzw. „Protokołu wejściowego”, w którym należy określić podstawowe parametry pojazdu i stanu kół w momencie przyjęcia auta na warsztat. Jest to niezwykle istotne szczególnie przy pojazdach wyposażonych w czujniki TPMS (ang. Tire Pressure Monitoring System – pol. system monitorowania ciśnienia w oponach) oraz stanowi gwarancję ochrony serwisu przed bezzasadnymi oskarżeniami o np. uszkodzenia felg przy procesie montażu i demontażu. Wzór takiego protokołu można pobrać za pośrednictwem dedykowanej strony Inter Cars.

Jak powinna przebiegać procedura obsługi auta wyposażonego w system bezpośredni TPMS?

Znajomość właściwego postępowania przy serwisie auta z systemem TPMS, w tym sezonowej wymiany opon, pozwala zapobiec niemiłym niespodziankom oraz utrzymać przy sobie zadowolonych z usług warsztatu klientów. Aby system działał sprawnie, należy pamiętać o sześciu krokach.

Test czujników – zawsze powinien zostać wykony test czujników. Dzięki niemu warsztat uniknie sytuacji, w której klient będzie mu zarzucał, że to podczas wizyty w warsztacie czujnik TPMS został uszkodzony.

Rozmowa z klientem – doradzenie klientowi, jak prawidłowo serwisować czujniki oraz co robić, aby ich nie uszkodzić, utwierdzi go w przekonaniu, że wybrał dobre miejsce do serwisowania swojego pojazdu.

Serwisowanie czujników – na serwis czujników składa się wymiana wentyla kauczukowego, aluminiowego lub zużytych części wymiennych. Zainstalowane czujniki należy przyuczyć do auta zgodnie z procedurą producenta.

Drugi test czujników – ponowne przetestowanie czujników potwierdza ich poprawne zamontowanie lub zasugeruje przeprowadzenie dalszej diagnostyki, jeśli test wykaże jakiś problem.

Ewidencja – zanotowanie danych z czujnika oraz informacji o przeprowadzonych czynnościach pozwoli na bardziej świadomą obsługę tego samego auta w przyszłości. Dobrze jest też zapisać, czy właściciel pojazdu nie zgodził się na wymianę wentyla w złym stanie technicznym na wypadek, gdyby skorodowana część ułamała się podczas zwyczajnych czynności serwisowych.

Po zakończeniu diagnozy wstępnej, można wprowadzić pojazd na podnośnik. Pamiętajmy, że nikt nie zrobi tego lepiej aniżeli sam mechanik czy też pracownik zakładu. Po zidentyfikowaniu stosownych punktów podparcia, należy umieścić podpory podnośnika we właściwych miejscach. Szpilki i nakrętki odkręcone kluczem udarowym warto umieścić w pojemnikach w taki sposób, aby każdy element wrócił na swoje miejsce i każda z części została przykręcona ponownie do tego samego otworu, z którego została odkręcona. Zachowując identyczny układ rozmieszczenia zyskujemy pewność, że przy ponownym montażu będą one szybko i bezproblemowo trafiały w swoje gniazda. Nie zapomnijmy o konieczności wyczyszczenia koła, zanim trafi na montażownicę. Oszczędzi to bałaganu w strefie monterki i zwiększy szybkość oraz efektywność prac.


Sprawdź ofertę Inter Cars! Znajdziesz w niej:
- płyny diagnozujące (przykładowy INDEKS IC: LPG 0H-CH-AG-0001),
- kredy i markery (przykładowy INDEKS IC: 4806-55-0405E).


DEMONTAŻ OPONY Z FELGI

Pierwszym ruchem przy demontażu jest spuszczenie powietrza z opony. Należy następnie koniecznie usunąć wszystkie ciężarki i oczyścić przylgnię felgi specjalną skrobaczką z tworzywa. Przy tradycyjnych montażownicach przystępujemy następnie do odbicia – usunięcia / zepchnięcia stopki opony z półki osadczej stosownym zbijakiem. 

Pamiętajmy, że zarówno stopki jak i krawędzie należy wcześniej pokryć odpowiednią pastą montażową. Podczas samego odbijania należy zwrócić szczególną uwagę, by zawór znajdował się w położeniu 90° od łyżki zbijaka. Kolejnym krokiem jest mocowanie koła na stole montażownicy. Przy tej czynności niezwykle ważnym jest, by szczęki montażownicy zapinać od zewnątrz. Gwarantuje to nie tylko lepszy, bardziej pewny sposób trzymania, ale również minimalizację ryzyka uszkodzeń opony lub felgi.


Sprawdź ofertę Inter Cars! Znajdziesz tutaj:
- skrobaczki (przykładowy INDEKS IC: 565-4468 lub CP7035AD),
- pasty montażowe (przykładowy INDEKS IC: 0XMP PROFIPASTE).


DEMONTAŻ PIERWSZEJ STOPKI OPONY

Pozycjonujemy koło na montażownicy tak, aby zawór znajdował się w położeniu 10 – 15 cm przed punktem podparcia łyżki montażowej, z lewej strony. Pamiętajmy, że podczas demontażu zaleca się ponowne smarowanie pastą montażową, ażeby zminimalizować ryzyko powstania mikrouszkodzeń i usprawnić pracę na maszynie.

Demontaż wykonujemy zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Umieszczamy łyżkę montażową na punkcie podparcia stopki montażownicy, a następnie dociskamy przeciwległą stronę opon, jednocześnie umieszczając jej stopkę w głębokim łożu felgi. Ruchem na siebie naciągamy stopkę opony na głowicę stopki montażownicy. Podczas demontażu opony sugeruje się stosowanie nasadek/nakładek zabezpieczających w szczególności przy felgach ze stopów lekkich.

Sprawdź ofertę Inter Cars! Znajdziesz tutaj:
- łyżki montażowe: (przykładowy INDEKS IC: 0XTY043),
- nasadki (przykładowy INDEKS IC: CT-S-0200002).

DEMONTAŻ DRUGIEJ STOPKI OPONY

Umieszczamy zawór felgi w analogicznej pozycji wyjściowej jaką przyjęliśmy przy demontażu pierwszej stopki. Łyżkę montażową umieszczamy w punkcie podparcia stopki montażowej i opuszczamy ją do przeciwległego rantu felgi. Oponę podnosimy do góry i na nowo, ruchem łyżki montażowej, dokonujemy tych samych czynności, jak przy pierwszej stopce. Wszystkie obroty stołu montażownicy powinny odbywać się zgodnie z ruchem wskazówek zegara.

CO NALEŻY ZROBIĆ PO ZDEMONTOWANIU OPONY?

Kiedy zdemontowaliśmy oponę, należy poświęcić chwilę swojej uwagi samej feldze. Zweryfikować jej stan techniczny. Dlatego tak często wskazuje się na konieczność pracy z „czystym - umytym kołem”, gdyż w innym wypadku niemożliwym jest, by czynności te przeprowadzić w sposób należyty. Powinno się sprawdzić m. in. czy nie ma widocznych „nadżerów”, czy rant nie wykazuje zbytniego zużycia, a także czy osadzenie zaworu felgi nie nosi śladów korozji. Obowiązkowa jest też ocena zniekształceń felgi. Zasadą fundamentalną jest każdorazowa wymiana zaworów przy sezonowej wymianie opon – jest to niewielki koszt, ale daje gwarancję dłuższej dobrej jakości pracy.

MONTAŻ CZUJNIKÓW TPMS I PRZYUCZENIE ICH DO AUTA

Jest to kolejny etap czynności warsztatowych, który bardziej szczegółowo omówiony zostanie w osobnym artykule na stronie kampanii.

MONTAŻ OPONY NA FELGĘ

Nim przystąpi się do ponownego montażu opony na felgę, warto przypomnieć sobie kilka stosunkowo oczywistych reguł:

- Opona kierunkowa – montujemy zgodnie ze strzałką rotacyjną,

- Opona asymetryczna – montujemy zgodnie z oznaczeniami : “outside – inside” (zewnątrz – wewnątrz),

- Opona symetryczna / uniwersalna – montujemy datą produkcji na zewnątrz.



Od lewej: opona KIERUNKOWA Quadraxer 3, opona ASYMETRYCZNA Dynaxer UHP, opona SYMETRYCZNA Transpro

Mając na uwadze te założenia przystępujemy do posmarowania pastą montażową następujących płaszczyzn:

- półek osadczych felgi,
- rantów felgi,
- obydwu stopek opony,
- stopki zewnętrznej, którą również smarujemy od wewnętrznej strony.

Koszt takiego działania jest niewielki, a idące za tym korzyści – niewspółmiernie duże. To gwarancja łatwiejszej roboty, przy jednoczesnym zminimalizowanym ryzyku uszkodzeń.

Kolejnym krokiem jest umieszczenie opony na feldze w taki sposób, aby można było spozycjonować w przepisowy sposób kolumnę montażownicy. Wykonując niewielki obrót, opony zgodnie z ruchem wskazówek zegara, pozycjonujemy oponę do montażu pierwszej stopki tak, aby zawór felgi znalazł się 10 – 15 cm za punktem oparcia stopki opony za rantem felgi. Montażu dokonujemy poprzez wykonanie obrotów stołem montażownicy, zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Montaż drugiej stopki odbywa się po ówczesnym spozycjonowaniu opony, zgodnie z wyżej wymienionymi wskazówkami (10 – 15 cm za punktem oparcia stopki opony o rant felgi). 

Zaleca się stosowanie akcesoriów w postaci dodatkowego ramienia montażownicy oraz imadełka, zwanego „trzecią ręką”. Niestety, po wielokroć mechanikom zdarza się rezygnować z tego rodzaju ułatwienia. , W branży uznaje się to za działanie uwłaczające umiejętnościom wulkanizatora. Poczuwa się to za dyshonor, działanie godzące w dumę ‘prawdziwego’ mechanika. Nic jednak bardziej mylnego.

Umiejętność obsługi tego rodzaju maszyn to nie tylko zmniejszenie ryzyka uszkodzenia stopki opony czy samej gumy, ale też poszerzenie spektrum umiejętności obsługi różnorodnych maszyn. Ryzyko rezygnacji z tego rodzaju wsparcia grozi zrywaniem pojedynczych nitek karkasu oraz - co za tym idzie - deformacją i uszkodzeniem opony. Niestety, nader często ma to miejsce przy oponie dedykowanej busom.

POMPOWANIE KOŁA

Nim przystąpimy do pompowania opony, należy bezwzględnie uwolnić felgę z mocowania szczęk. Pamiętajmy, że pompujemy bez wkładki sprężynowej zaworu do momentu dynamicznego spozycjonowania stopek opony na półkach osadczych felgi. Wartość ciśnienia wskakującej stopki nie powinna przekraczać wartości 3 barów.

Nadmiar powietrza upuszczamy. Następnym etapem jest wkręcenie wkładki sprężynowej zaworu i sprawdzenie szczelności płynem do jej weryfikacji. Legalizowanym manometrem ustawiamy ciśnienie odpowiednie dla konkretnego, aktualnie obsługiwanego pojazdu.


Sprawdź ofertę wkładek sprężynowych Inter Cars: (INDEKS IC: 4806-20-0045E)


WYWAŻANIE KOŁA

Jest to kolejny etap czynności warsztatowych, który bardziej szczegółowo omówiony zostanie w osobnym artykule na stronie kampanii "Informator oponiarski".

MONTAŻ NA PIAŚCIE

Zanim przystąpimy do montażu, należy obowiązkowo wyczyścić miejsce przylegania felgi do piasty. W celu zapobieżenia powstawania tzw. spieków, należy zastosować odpowiednie smary: ceramiczny, grafitowy, miedziany. 

Pamiętajmy jednak, że nie należy nimi po prostu spryskiwać powierzchni w sposób bezpośredni. Smary powinno się nakładać pędzelkiem w postaci cienkiej warstwy filmu zabezpieczającego. Następnym krokiem w montażu jest przykręcenie na właściwe miejsca szpilek i nakrętek, zgodnie z zasadą – „na krzyż co drugą”.

UWAGA! Generalnie smar miedziany można stosować przy montażu koła, niezależnie od rodzaju felgi, którą ma się zamiar założyć, o ile postępuje się zgodnie z zasadami ‘sztuki montażu’. Smar miedziany należy stosować w sposób uważny i z zachowaniem niezbędnej precyzji oraz techniki. Należy pamiętać, że zasadniczo stosuje się go w celu zapobieżenia powstania spieków koła i piasty.

Po nałożeniu smaru miedziowego np. w wersji w aerozolu, należy zetrzeć jego nadmiar czyściwem, pozostawiając jedynie subtelny ‘film’ miedziowy. Problem w tym, że w wielu warsztatach używa się tego produktu bez wcześniejszego, odpowiedniego wyczyszczenia powierzchni stycznych, nakładając grubą warstwą, która na domiar złego nie jest redukowana. Efektem jest wydostawanie się smarów na powierzchnie felgi podczas codziennej eksploatacji. I tutaj właśnie leży źródło twierdzenia, że nie powinno się stosować smaru miedziowego przy montażu kół wyposażonych w felgę aluminiową. Otóż przy błędnie nałożonym smarze miedziowym, może dojść do niekontrolowanego wysięku produktu na powierzchnię aluminiowej felgi. Zachodzi wówczas reakcja chemiczna, która rzeczywiście trwale uszkadza powierzchnię takiej felgi.

Należy jednak pamiętać, że poprawne zastosowanie smaru miedziowego, ceramicznego czy grafitowego – zgodne ze sztuką – nie jest błędem. Wolno go stosować, należy jednak pamiętać o zasadach jego użycia.

Sprawdź ofertę smarów Inter Cars! W naszej ofercie dostępne są:
- smary ceramiczne,
- smary grafitowe,
- smary miedziane.


Za pomocą nakładki klucza pneumatycznego pracującego tylko na pierwszym biegu, dokręcamy ręcznie elementy mocujące. Kiedy wszystkie te działania zostaną wykonane, opuszczamy pojazd do momentu oparcia pojazdu o podłoże. Następnie, przy pomocy klucza dynamometrycznego z aktualnym świadectwem homologacji, dokręcamy śruby / szpilki do pozycji docelowej. Informacje o wartościach momentów dokręceń umieszczone są w książce pojazdu, a także można je pobrać z bazy danych Autodata (link: AUTODATA-DR).

Niezwykle istotną kwestią jest przypomnienie właścicielowi o konieczności kontroli dokręcenia kół po przejechaniu niewielkiego dystansu (około 50 km). Możemy zachęcić klienta do powrotu do naszego warsztatu celem inspekcji, poprzez umieszczenie stosownej notatki na workach z wymienionymi oponami lub w jednym ze schowków kierowcy. W ten sposób przyzwyczajamy właściciela do profesjonalnej obsługi, którą oferuje nasz warsztat. Przegląd dokręcenia zajmuje dosłownie kilka minut, a klient pozostaje z nami na lata.


Sprawdź ofertę Inter Cars:

- kompresory,

- montażownice i ich wyposażenie, m.in. zbijaki,

- wyważarki kół,

- klucze dynamometryczne,

- klucze udarowe,

- pistolety do pompowania kół z manometrem,

- myjki do kół,

- uniwersalne czujniki ciśnienia TPMS,

- urządzenia do obsługi czujników i diagnostyki układów TPMS.

Przeczytaj także na stronie Inter Cars:

Jak zacząć obsługę aut wyposażonych w systemy kontroli ciśnienia TPMS?

Warunki przechowywania opon motocyklowych

Sprawdź więcej na stronie "Informator Oponiarski"!