Elektryczny czy pneumatyczny? Najlepszy wybór dla Twoich potrzeb.

Są one szeroko stosowane przez mechaników samochodowych do odkręcania i dokręcania nakrętek kół i innych ciężkich prac warsztatowych. Jeżeli jesteś doświadczonym i długoletnim mechanikiem, bez wątpienia pewnie zauważyłeś, że narzędzia zasilane powietrzem (pneumatyczne) są znacznie tańsze niż ich bezprzewodowe, elektryczne odpowiedniki.

Ale czy na pewno?

Narzędzia pneumatyczne zdecydowanie w warsztatach samochodowych zajmują pierwsze miejsce od dawien dawna, jeżeli chodzi o popularność, ponieważ mają kilka wyraźnych zalet w porównaniu z narzędziami elektrycznymi. Pneumatyczne klucze udarowe ważą mniej, na pierwszy rzut oka, kosztują mniej i zazwyczaj oferują większy moment obrotowy. Chociaż modele bezprzewodowe ostatnio zwiększyły swój moment obrotowy, a nowa technologia i coraz większa popularność obniżyła wysoką cenę.

Z drugiej strony pneumatyczne klucze udarowe są nadal uwiązane do stanowiska pracy dzięki niewygodnym wężom i wymagają dużych (i często głośnych) sprężarek. Wysoki moment obrotowy związany jest z wysokim zużyciem powietrza. I chociaż konstruktorzy narzędzi pneumatycznych dwoją się i troją, to fizyki nie da się oszukać. Klucz działa, ponieważ powietrze napędza turbinę. A tego powietrza potrzebujemy w kluczach pneumatycznych naprawdę dużo. Ile? Średnio 160 l/min przy kluczu ½’’ oraz 280 l/min przy kluczu ¾’’ .

Ile kosztuje sprężone powietrze?

Sprężone powietrze jest najdroższym ze znanych nośników energii. Nawet najlepsze sprężarki umożliwiają odzyskanie mniej niż 20% dostarczonej energii, reszta to straty. Niestety powszechność tego medium, zwłaszcza w warsztatach, w połączeniu z powszechnym brakiem nadzoru nad kosztami jego produkcji, od lat wyrabia wśród pracowników firmy błędne przekonanie, że jest to jeden z najtańszych nośników energii do pracy w warsztacie. Najwyższy czas obalić ten stereotyp myślenia, tym bardziej, że w każdym warsztacie coraz trudniej znaleźć nowe źródła oszczędności, które będą prowadzić do obniżenia kosztów i zapewniają rentowności prowadzonej działalności, szczególnie kiedy energia elektryczna ciągle drożeje.

Wyprodukowanie 1 m³ powietrza (normalne, tj. zredukowane do normalnego ciśnienia atmosferycznego 1013,25 hPa, w temperaturze 0 °C) wymaga zużycia energii elektrycznej od ok. 0,4 do 0,7 kWh. Przy cenie energii elektrycznej ok. 0,60 zł. za 1 kWh cena wyprodukowania 1 m³ powietrza waha się od kilkunastu do nawet 42 groszy za godzinę. Należy jednak zauważyć, że pomimo tego, że energia elektryczna jest największym składnikiem kosztów produkcji sprężonego powietrza (65% do 85%), nadal nie liczymy kosztów inwestycji w sieć sprężonego powietrza (amortyzację) oraz koszty eksploatacji (uzdatnianie powietrza, przeglądy, serwis, naprawy, remonty). Wynika z tego, że koszt wytworzenia 1 m3 powietrza jest często znacznie wyższy niż powyższe obliczenia. I to wszystko przy założeniu, że instalacja jest szczelna.

Teraz spójrzmy na najpopularniejszy klucz udarowy ½ cala CP7748PG generujący moment obrotowy 750 Nm przy zużyciu powietrza 180l/min. Na potrzeby wyliczenia przyjmijmy koszt eksploatacji tego urządzenia przy założeniu przeciętnej sprężarki i średniej ceny prądu za 1 m³ na poziomie tylko 20 gr/m3 na godzinę. Daje nam to: 0,18 m3 x 20 gr = 3,6 zł / h Oczywiście są to koszty całkowite przy pracy ciągłej maksymalnej, nie biorąc pod uwagę wszystkich składowych, takich jak: koszty amortyzacji urządzeń, koszty konserwacji i napraw inne, a jedynie koszty energii. Można jednak stwierdzić, że jeśli chodzi o zużycie energii do wykonania danej pracy, sprężone powietrze może być nawet kilkukrotnie droższe od prądu. Ale tyle zużywa pośrednio nasz klucz na minutę pracy.

Ile kosztuje użytkowanie elektronarzędzi?

Spójrzmy na nowy klucz udarowy GDS 18V-400 o mocy maksymalnej 600Nm oraz żeby było łatwiej liczyć akumulator Bosch GBA 18V 6,0 Ah M-C, który ma pojemność 6,0 Ah (jak podaje producent 108 Wh). Korzystając z szybkiej ładowarki również, jak w przypadku sprężonego powietrza nie uzyskujemy tyle samo energii co włożyliśmy. Ale nie są to już wartości rzędu 80%, a straty 50%. Przyjęliśmy ten akumulator, ponieważ z naszych testów wynika, że akumulatorem 6Ah możemy pracować bardzo intensywnie ciągle 60 minut wskazanym kluczem. Co daje proste wyliczenie. (0,108 Wh x 0,60 gr) x 50% = 0,0324 zł/h Łatwo tutaj zauważyć, że wstępny koszt zakupu klucza udarowego akumulatorowego w dłuższej perspektywie będzie zniwelowany jego niskimi kosztami pracy.

Patrząc z perspektywy kosztów zakupu gdzie, koszt zakupu urządzenia CP7748PG wynosi 1.121,64 zł z VAT, a koszt zakupu urządzenia 0 601 9K0 020  wynosi 1.860,99 zł z VAT i przyjmując na potrzeby uproszczenia wyliczeń, że urządzeniem pracujemy intensywnie i ciągle jedną godzinę dziennie. Wychodzi nam, że już po 207 dniach pracy, czyli mniej niż roku, koszt zakupu urządzenia elektrycznego akumulatorowego zwraca się. (1860,99 zł - 1121,64 zł) / (3,6 zł – 0,0324 zł) =739,35 zł / 3,5676 zł = 207 dni.

Podsumowanie

Oczywiście na potrzeby tego artykułu przeanalizowaliśmy tylko aspekty kosztowe. To, jaki klucz wybierzesz, jest jeszcze podyktowane innymi bardziej pragmatycznymi i praktycznymi czynnikami. Jak np. to że klucze pneumatyczne są zazwyczaj lżejsze i zazwyczaj mocniejsze. A to jest ważne, kiedy musisz pracować narzędziem non stop. Jeżeli jednak nie potrzebujesz nieprzyzwoitej ilości momentu obrotowego oraz nie posiadasz zakładu wulkanizacyjnego, gdzie liczy się moc i czas, to zastanów się nad tańszym rozwiązaniem i daj odpocząć swojemu kompresorowi i portfelowi, gdyż to prawdopodobnie klucze udarowe konsumują najwięcej powietrza w Twoim warsztacie.

Może też warto zastanowić się nad jakością powietrza oraz nad jego ceną? Jeżeli sprężone powietrze jest Ci potrzebne nie tylko do używania klucza udarowego, może warto pomyśleć o wymianie kompresora na bardziej oszczędny.