Jak działają filtry oleju w pojazdach ciężarowych? Co ile je wymieniać, jak są zbudowane?

Współczesne jednostki napędowe w pojazdach ciężarowych mają stawianych szereg wymagań. Muszą być trwałe, oszczędne, emitować mało zanieczyszczeń i cechować się dużą ekonomiką, ale także dynamiką. W tym celu powinny być smarowane w niezawodny sposób, odpowiednim, przefiltrowanym środkiem smarnym. Jest to możliwe tylko wówczas, kiedy stosujemy odpowiednio wydajny, trwały filtr oleju.  Tutaj, już na wstępie, polecamy produkty Purro, specjalisty w produkcji filtrów oleju do pojazdów osobowych, ciężarowych, a także segmentu Off Highway.

Specyfika działania filtra oleju

Większość filtrów ma podobną budowę. Jest to niewielka metalowa puszka z uszczelką, nakręcana na gwintowany króciec. Wewnątrz puszki kryje się złożony w harmonijkę wkład filtracyjny wykonany z włókniny lub papieru filtracyjnego. Owinięty jest wokół metalowego rdzenia usztywniającego, który zapobiega przypadkowemu rozerwaniu filtra. Aby mieć pewność, że filtr należycie będzie spełniał swoją rolę, warto sięgać po sprawdzone produkty wysokiej jakości. PURRO ze swoją ofertą idealnie wpisuje się w te wymagania.

Istotnym elementem filtra oleju jest zawór przeciwzwrotny. Zapobiega on cofaniu się oleju do misy olejowej i zapewnia stałe nasączenie filtra olejem. Dzięki temu tuż po uruchomieniu silnika magistrala olejowa bezzwłocznie napełniana jest lubrykantem. Pozwala to uniknąć tzw. suchego startu, który w niesprzyjających warunkach mógłby doprowadzić do zerwania filmu  olejowego. Warto bowiem pamiętać, że ruchome, metalowe elementy silnika w gruncie rzeczy nie trą o siebie, a ślizgają się na cienkiej warstwie oleju silnikowego. Gdyby ją usunąć, doszłoby do gwałtownego wzrostu temperatury elementów i zatarcia silnika.

Zawór bezpieczeństwa/nadciśnieniowy filtra oleju

Ważnym elementem filtrów oleju jest zawór bezpieczeństwa, zwany też zaworem nadciśnieniowym. Aktywuje się on w momencie dużego wzrostu ciśnienia oleju i umożliwia przepływ nieoczyszczonego oleju do magistrali olejowej. Dlaczego jest tak istotny? Gdyby nie zawór bezpieczeństwa, w momencie zapchania filtra oleju, mogłoby dojść do nagłego wzrostu ciśnienia oleju w silniku i uszkodzenia innych podzespołów, np. odmy czy pompy oleju. Dodatkowo silnik całkowicie straciłby smarowanie, co skutkowałoby zatarciem, a w dalszej konsekwencji remontem lub wymianą.

Zawór umożliwiający przepływ oleju przydaje się również zimą, gdy kierowca użyje nieprawidłowego oleju o zbyt dużej lepkości. Zmrożony i gęsty olej z trudem przepływa przez wkładkę filtracyjną i generuje bardzo duże ciśnienie. W niektórych sytuacjach mogłoby to skończyć się uszkodzeniem filtra i przedostaniem jego części do układu smarowania. Przepuszczenie nieprzefiltrowanego oleju generuje znacznie mniejsze ryzyko, choć oczywiście nie jest wskazane. Z tego względu warto przyłożyć dużą wagę do wyboru odpowiedniego oleju na zimę oraz unikać tych najtańszych, opartych na mineralnej bazie.

Jak działa filtr oleju?

Pierwszy etap filtracji oleju następuje już w momencie zasysania go z misy olejowej przez tzw. smok. Znajdujące się w nim sito pozwala odsiać największe zanieczyszczenia, np. duże opiłki metalu lub złogi nagaru. Po zaciągnięciu oleju przez pompę olejową trafia on do filtra.

Olej dostaje się do puszki zewnętrznymi, małymi otworami ulokowanymi dookoła gwintu. Trafia na gęsto złożony materiał filtracyjny. Ułożenie wkładki w harmonijkę pozwala zwiększyć powierzchnię materiału filtrującego. Oczyszczony z drobin o wielkości większej niż ok. 20 mikrometrów (µm) olej trafia do usztywnionego rdzenia filtra oleju, a następnie poprzez jednokierunkowy zawór przeciwzwrotny płynie do magistrali olejowej.

Dzięki licznym kanałom olejowym dociera do ruchomych elementów silnika, zapewniając im odpowiednie smarowanie. Następnie spływa grawitacyjnie do misy olejowej, skąd może być ponownie zassany. Zawór bezpieczeństwa pozostaje przez cały czas zamknięty, a kulka zaworu odchyla się dopiero po dużym wzroście ciśnienia. Wówczas olej przepływa pomiędzy metalowym płaszczem a wkładem filtracyjnym, a następnie zaworem nadciśnieniowym ulokowanym u dołu filtra wtłaczany jest do rdzenia.

Jak często wymieniać filtr oleju?

Olej silnikowy ma cztery główne funkcje. Smarowanie (zmniejszanie tarcia), odbieranie temperatury (chłodzenie), odbieranie zanieczyszczeń i zabezpieczenie antykorozyjne.

Olej nie tylko musi smarować i chłodzić silnik. Jest także czynnikiem, za pomocą którego transportujemy drobiny powstałe w wyniku tarcia czy procesów spalania. Wszystkie te zanieczyszczenia trafiają następnie do misy olejowej. Zadaniem filtra oleju jest oczyścić olej z zabrudzeń i zapewnić możliwość dalszej pracy. Im lepszy filtr, tym skuteczniej działa on na pracę silnika.

Temperatura silnika w czasie postoju osiąga temperaturę otoczenia. Jej zmiany powodują wytrącanie się pary wodnej, co w połączeniu z metalowymi częściami silnika może powodować korozję. Olej silnikowy, rozprowadzony wewnątrz silnika skutecznie chroni elementy metalowe przed utlenianiem.

Mając na uwadze powyższe funkcje, które są pełnione przez olej silnikowy widzimy, jak kluczową rolę spełnia tutaj filtr oleju. To dzięki niemu czynnik smarujący utrzymuje swoje parametry, właściwości, wolniej się starzejąc i zapewniając długowieczność silnika. Dlatego warto wybierać najwyższej jakości filtry, m.in. PURRO, spełniające najostrzejsze kryteria narzucone przez producentów pojazdów. Nawet dobrej jakości olej może szybko przybrać czarną barwę. Jest to wówczas oznaką rozpuszczenia brudu, jaki gnieździł się we wnętrzu silnika, a nie zużycia.

Jak często wymieniać filtr oleju? Należy to zrobić podczas każdej wymiany oleju, czyli w zależności od modelu, sposobu eksploatacji pojazdu, w przypadku silników ciężarowych co ok. 30, 60 lub nawet 90  tysięcy kilometrów. Niektórzy producenci zalecają stosowanie olejów longlife i przedłużenie interwału nawet do 100 tysięcy kilometrów, ale w wielu przypadkach może to przyczynić się do obniżenia żywotności silnika. Samochód często uruchamiany, pracujący w trudnych warunkach, np. w górskim terenie, ciągnący przyczepę lub używany na krótkich dystansach czy na budowach, w warunkach silnego zapylenia zużywa olej znacznie szybciej.

Dodatkowo w nieszczelnych silnikach może przedostać się do oleju wilgoć, która przyspieszy starzenie oleju. Nawet jasny i pozornie świeży olej może utracić dodatki uszlachetniające, zapobiegające korozji silnika. Szkodliwe dla oleju są także chemiczne opary i spaliny, których nie usunie filtr oleju.

Jak wymienić filtr oleju?

Każda wymiana oleju powinna oznaczać także wymianę filtra. Ponieważ to kluczowy dla prawidłowego działania silnika element, warto zlecić wymianę wykwalifikowanemu mechanikowi w serwisie, który posiada odpowiednią wiedzę i na pewno przeprowadzi cały proces zgodnie z zasadami sztuki. Oczywiście posiadając narzędzia oraz znając podstawy mechaniki można zdecydować się na samodzielną wymianę filtra. Jak wówczas to zrobić?

Zlokalizowanie filtra oleju w większości samochodów nie jest trudne. Jest to puszka znajdująca się w dolnej części silnika, tuż przy misie olejowej. O ile jednak znalezienie filtra jest proste, odkręcenie go może sprawić kłopot. Trzeba pokonać opór nie tylko zapieczonego gwintu, ale i uszczelki zapobiegającej wyciekaniu oleju. Zazwyczaj nie da się odkręcić filtra ręką, dlatego warto od razu kupić specjalny klucz do odkręcania filtra oleju. Choć sama procedura nie wymaga specjalnych umiejętności, aby przeprowadzić ją sprawnie, trzeba mieć do tego odpowiednie narzędzia, dlatego też rekomendujemy, aby wymianę filtra olejowego powierzyć specjalistom z zakresu mechaniki.

W niektórych samochodach ciężarowych z wymiennym wkładem filtrującym dostęp do filtra jest od strony komory silnika. Filtr znajduje się w szczelnej, niewymiennej obudowie zabezpieczonej nakrętką. Należy zdjąć nakrętkę i zsunąć z niej zużyty filtr. Podczas wymiany wkładu obowiązkowo trzeba wymienić również gumowe uszczelki – zarówno nakrętki, jak i zaworu doprowadzającego olej do magistrali. Po założeniu nowych uszczelek i wkładki filtra można ponownie zamocować całość.

Przy samodzielnej wymianie filtra pojawia się również problem co zrobić ze starym filtrem oleju, którego nie wolno wyrzucać do śmieci. Należy oddać go wraz ze zużytym olejem do zakładu specjalizującego się w utylizacji szkodliwych substancji lub do Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK). Dla zwykłego kierowcy może być to dodatkowy kłopot, którego pozbywa się zlecając wymianę filtra w warsztacie. Wówczas to na serwis spada obowiązek utylizacji zarówno samego filtra, jak i przepracowanego oleju.

Warto również dodać, że w ofercie PURRO (dostępnej w Inter Cars e-Catalog) znajdują się również filtry powietrza, filtry kabinowe oraz filtry paliwa, których jakoś spełnia wszelkie kryteria postawione przez producentów pojazdów, a gama produktowa jest stale poszerzana i dostosowywana do potrzeb rynkowych.