Schemat układu ABS
2018-01-31
Podstawowe elementy przedstawia rys.49, a ich rozmieszczenie w samochodzie, na rys.50 Są też układy ABS rozbudowane o dodatkowe czujniki, ale rzadziej spotykane. Układ ABS dzielimy na części: elektyczno-elektroniczną i hydrauliczną. „Mózgiem” układu ABS jest sterownik (9). Zbiera informacje od czujników prędkości obrotowej kół (8), analizuje je, a na ich postawie steruje rozdzielaczami hydraulicznymi (4 i 6) oraz pompą (11). Analogicznie, jak w typowym układzie hamulcowym, kierowca przez naciśnięcie pedału hamulca (1), decyduje o momencie uruchomienia hamulców. Siła nacisku na pedał hamulca jest zwiększana przez siłownik układu wspomagania układu hamulcowego (2). Naciśnięty przez kierowcę pedał (1) powoduje, że pompa hamulcowa (3), tłoczy do układu hamulcowego płyn hamulcowy pod ciśnieniem. W tym miejscu muszę przekazać kilka ważnych informacji, do których będę powracał.
• Tak jak w każdym układzie hamulcowym, w momencie uruchomienia pompy hamulcowej, zbiornik płynu hamulcowego jest odłączany od pozostałej części układu hydraulicznego. Ilość płynu, która jest w tej części układu hydraulicznego (jeśli jest on szczelny), nie zmienia się.
• Układ ABS, nie może samodzielnie, bez woli kierowcy uruchomić hamulców - on musi rozpocząć hamowanie, podczas którego układ ABS będzie aktywny lub nie (wyjaśnię to w podrozdziale 11.2, w części 3 „Dodatku Technicznego”). Inne układy, które wykorzystują układ ABS w swojej pracy, jak np.: ASR (zapobiega poślizgom kół podczas przyspieszania; obecnie są spotykane inne nazwy, np. XDS u Volkswagena czy Torque Vectorig Control u Forda, ale ich zasada działania jest bardzo podobna), EDS (elektroniczna blokada mechanizmu różnicowego), ESP (układ stabilizacji toru jazdy), aktywny tempomat (utrzymuje zadaną prędkość samochodu, ale może również automatycznie zachować bezpieczny odstęp do samochodu poprzedzającego) i system aktywnego hamowania, wykorzystują układ hamulcowy, mimo że kierowca nie naciska na pedał hamulca.
• Tylko kierowca, ma możliwość określenia wartości maksymalnego ciśnienia płynu hamulcowego w układzie hamulcowym z układem ABS. Ciśnienie to zależy tylko od siły, z którą naciska na pedał hamulca (1). Układ ABS ma tylko możliwość obniżania ciśnienia płynu hamulcowego dla hamulców poszczególnych kół (a ściślej kanałów regulacyjnych - będzie to omówione w rozdziale 13). Mówiąc inaczej, układ ABS może tylko regulować wartość ciśnienia płynu hamulcowego, w zakresie od wartości wyższej od zerowej (nawet na nawierzchniach o niskiej wartości współczynnika tarcia ciśnienie w zacisku lub cylinderku hamulcowym nie spada do wartości zerowej) do wartości maksymalnej, określonej przez kierowcę. Ta cecha układów ABS powoduje, że wykonanie przez kierowcę prawidłowego hamowania samochodem z układem ABS, ma duży wpływ na skuteczność tego układu - do tego tematu powrócimy kilkakrotnie w dalszej części opracowania.
Podstawowymi elementami układu ABS są wspomniane rozdzielacze hydrauliczne:
• dolotowy (4) - otwiera lub zamyka dopływ płynu hamulcowego z pompy hamulcowej (3) lub pompy hydraulicznej (11) do zacisku lub cylinderka hamulcowego (7); po zwolnieniu nacisku na pedał hamulca, umożliwia powrót płynu hamulcowego z zacisku lub cylinderka hamulcowego (7) do zbiornika pompy hamulcowej;
• wylotowy (6) - zamyka lub otwiera odpływ płynu hamulcowego z zacisku lub cylinderka hamulcowego (7) do akumulatora hydraulicznego (10), który „magazynuje płyn hamulcowy pod ciśnieniem.
Rozdzielacze hydrauliczne (4 i 6) oraz: zawór zwrotny (5), akumulator hydrauliczny (10), pompa hydrauliczna (11), tłumik pulsacji ciśnienia (12) i zwężka (13) tworzą jeden zespół - tzw. hydrauliczny modulator ciśnienia. Jeśli podczas hamowania układ ABS nie pracuje, to rozdzielacze hydrauliczne (4 i 6) są w tzw. ustawieniu beznapięciowym (elektromagnesy rozdzielaczy nie są zasilane prądem przez sterownik ABS) - tak jak na rys.49.
Sygnałem do rozpoczęcia pracy przez układ ABS, jest wykrycie przez program sterownika (9), że koło prawdopodobnie za chwilę się zablokuje, bo są przesłanki by tak sądzić - patrz rozdział 1. Układ nie czeka, aż to nastąpi. Takie wnioski są wyciągane na podstawie informacji o prędkości obrotowej koła, które pochodzą z czujnika prędkości obrotowej koła (8). Na jej postawie sterownik układu ABS reguluje wartość poślizgu koła, tak aby realizować zapisane w programie zadania - patrz rozdział 7. Układ ABS kończy pracę wówczas, gdy podczas hamowania koła, nie jest wykrywane jego blokowanie.
Tekst pochodzi z Dodatku technicznego do WIADOMOŚCI Inter Cars SA nr 48/marzec 2013 „Układ ABS część 2 Kompendium praktycznej wiedzy”