Ocena współpracy opon z nawierzchnią drogi, na podstawie pomiarów ich temperatur oraz elementy do regulacji ustawienia kół

Ocena współpracy opon z nawierzchnią drogi, na podstawie pomiarów ich temperatur

Zakresy wartości wielkości charakterystycznych dla ustawienia kół, wymagane przez producenta pojazdu, są przez niego określone. W typowych dla pojazdu warunkach eksploatacji, gwarantują one prawidłowe zachowanie samochodu na drodze, przy prawidłowym i możliwie niskim zużyciu opon (to również zależy od stylu jazdy kierowcy). Może się jednak zdarzyć, że w rzeczywistych warunkach eksploatacji, z względów trudnych w warunkach warsztatowych do wykrycia, powyższe założenia nie są spełnione. Również po zmianach konstrukcyjnych w zawieszeniu, lub gdy pojazd ma być używany w zawodach sportowych, to zależnie od dyscypliny (rajdy, wyścigi płaskie, górskie, slalom, drifting) konieczne są inne niż standardowe ustawienia kół pojazdu. 

Pomiar geometrii kół i osi pojazdu na stanowisku pomiarowym w serwisie, nie oddaje ich rzeczywistego ustawienia podczas ruchu pojazdu, ponieważ nie towarzyszą im siły występujące podczas ruchu pojazdu, szczególnie np. podczas jazdy w zakręcie.

Może być więc wskazana dodatkowa regulacja ustawienia kół, na podstawie:

- oceny zachowania pojazdu na drodze; 

- pomiarów głębokości bieżnika; 

- pomiarów temperatury bieżnika. 

Różnice temperatur bieżnika opony, zmierzonych po stronie zewnętrznej w środku i po stronie wewnętrznej, wskazują na różne obciążenia działające na jego poszczególne części. Obciążenie może być w niektórych miejscach bieżnika nadmierne, a w innych za małe, dla uzyskania prawidłowej współpracy opony z nawierzchnią. Powoduje to również nierównomierne zużycie opony. 

Przed rozpoczęciem testu drogowego, zakończonego pomiarem temperatur opon, należy wybrać jego cel: 

1. zwiększenie żywotności opon; 

2. poprawa zachowania samochodu na drodze (w sporcie samochodowym jest ono zależne od preferencji zawodnika stylu jazdy). 

Jeśli celem testu drogowego jest zwiększenie żywotności opon, to powinien być on wykonany na odcinku drogi, o możliwie małym natężeniu ruchu, nawierzchni w dobrym stanie, z dużym udziałem odcinków prostych, o łagodnych zakrętach. Podczas jazdy należy jechać łagodnie, unikając nadmiernego obciążania opon. Jeśli celem testu drogowego jest poprawa zachowania samochodu na drodze, to powinien być on wykonany na zamkniętym torze, o nawierzchni w dobrym stanie. Powinna być wytyczona możliwie duża ilość bramek, slalomów,  zakrętów, tak aby ilość skrętów w lewą prawą stronę była zbliżona do siebie. Kolejne przejazdy powinny być wykonywane w porównywalny sposób. 

Test drogowy, zakończony pomiarem temperatury opon, wykonujemy w opisany poniżej sposób. 

1. Rozmawiamy z użytkownikiem pojazdu, aby określić jego oczekiwania. Uwzględniając je, określamy cel wykonania testu oraz ukształtowanie odcinka testowego.

2. Sprawdzamy stan techniczny pojazdu. 

3. Mierzymy ciśnienie powietrza w oponach, pomiar należy wykonywać dla opon zimnych (przynajmniej 1 godzina po ostatniej jeździe, lub po przejechaniu odcinka nie dłuższego niż ok. 1600 m). Jeśli wykorzystywane jest ogumienie o średnicy i szerokości właściwej dla danego pojazdu, to ciśnienie powietrza powinno być zgodne z zaleceniami procenta pojazdu. Opony o innej średnicy i szerokości mogą wymagać innej wartości ciśnienia. Przykładowo opona większej szerokości lub średnicy ma większą powierzchnie styku z podłożem, dlatego może być konieczne obniżenie ciśnienia w oponie - o ile? To podpowie pomiar temperatury opon po teście. Wykonujemy test drogowy. 

5. Zatrzymujemy pojazd zaciągamy hamulec ręczny. 

6. Z pomocą bezkontaktowego termometru (pirometru) wykonujemy dla każdej opony 3 pomiary temperatury bieżnika; po stronie zewnętrznej, w środku po stronie wewnętrznej. 

7. Należy zinterpretować wyniki pomiarów. Pomocne mogą być informacje z tabeli nr 1. 

Elementy do regulacji ustawienia kół 

Są ich dwa rodzaje: 

1. standardowe -  przewidziane przez producenta samochodu do regulacji określonych wielkości, charakterystycznych dla ustawienia kół 

2. niestandardowe - umożliwiające regulację określonych wielkości, charakterystycznych dla ustawienia kół mimo, że producent samochodu nie przewidział takiej możliwości. 

Elementy niestandardowe należy stosować wówczas, jeśli pomiar wykaże, że wartość określonej wielkości jest poza jej wymaganym zakresem. 

Niestandardowe elementy regulacyjne dzielimy na: 

1. uniwersalne - przeznaczone dla różnych marek i modeli samochodów, o określonej konstrukcji zawieszenia - przykład rys. 1a i b; 

2. dedykowane - przeznaczone dla określonego modelu samochodu - przykład rys. 1c. 

Standardowe i niestandardowe elementy regulacyjne geometrii ustawienia kół, są produkowane przez amerykańską firmę Specialty Products Company, dla samochodów eksploatowanych (produkowanych lub importowanych) w Europie USA. Wszystkie posiadają wymagane atesty. 

Na stronie internetowej www.spcalignment.com znajdują się różne informacje o pomiarach regulacji ustawienia kół.

Decyzję o zakupie jakiegoś elementu w firmie Wimad warto poprzedzić sprawdzeniem: 

- czy jest ona odpowiednia również dla europejskiej wersji danego modelu samochodu; 

- którą z wielkości ustawienia kół, można regulować w określonym modelu samochodu w jakim zakresie. 

Zdjęcia i tekst pochodzą z artykułów „Ocena współpracy opon z nawierzchnią drogi, na podstawie pomiarów ich temperatur oraz elementy do regulacji ustawienia kół” w dodatku technicznym do Wiadomości IC Geometra kół i osi pojazdu - cz. 2 nr 32/Wrzesień 2009