Logotype of Inter CarsLogotype claim of Inter Cars
  1. Poradniki

Wymagania dla stanowisk do pomiarów geometrii kół i osi pojazdów oraz podstawowe warunki ich prawidłowego pomiaru geometrii, jej oceny i regulacji

2016-11-09

W artykule dowiesz się jakie są wymagania dla stanowisk do pomiarów geometrii kół i osi pojazdów oraz podstawowe warunki prawidłowego pomiaru geometrii, oceny i regulacji.

Podnośnik (fachowo dźwignik) jednosekcyjny Hunter RX 40 (rysa), służący do pomiarów i regulacji geometrii kół i osi pojazdów samochodowych, może być wyposażony w system pompowania kół IS. Wówczas przy każdym z kół pojazdu jest zwinięty wężyk do pompowania kół (rys. b). Każdy z wężyków przyłączamy do zaworu powietrza danego koła (rys. c), np. w trakcie montażu na nim głowicy pomiarowej. Urządzenie samo rozpoznaje moment połączenia z zaworem powietrza i rozpoczyna obniżanie ciśnienia lub pompowanie opony. Wartości ciśnień, są ustawiane na konsoli do sterowania podnośnikiem (rys. d), lub jeśli podnośnik jest elementem systemu PowerBay firmy Hunter (system umożliwiający szybki pomiar geometrii kół i osi pojazdów) czynność tę wykonuje się bezpośrednio z programu urządzenia do pomiaru geometrii kół i osi pojazdu. (Źródło: Hunter)

Nawierzchnia ławy pomiarowej, do pomiaru geometrii kół i osi pojazdów, lub platform najazdowych podnośnika pojazdów, jeśli podnośnik ma byt wykorzystywany w tym celu, zgodnie z wymaganiami określonymi przez Rozporządzenie Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 10 lutego w sprawie szczegółowych wymagań w stosunku do stacji przeprowadzających badania techniczne pojazdów (Dziennik ustaw nr 40, pozycja 275 z roku 2006), powinna spełniać następujące wymagania: 

1. powinna być pozioma przy czym dopuszczalne odchylenie od poziomu nie powinno przekraczać: 

a) 3 mm/m w odniesieniu do stacji kontroli pojazdów przeprowadzających badania techniczne pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t oraz przyczep przeznaczonych do łączenia z tymi pojazdami, 

b) 4 mm/m w odniesieniu do stacji kontroli pojazdów przeprowadzających badania techniczne pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t oraz przyczep przeznaczonych do łączenia z tymi pojazdami; 

Powyższe wymagania, szczególnie w porównaniu do wymagań niektórych producentów odnośne pomiarów geometrii kół i osi, mogą być niewystarczające. Osoby planujące zakup takiego urządzenia, powinny postąpić w następujący sposób. 

1. Zapytać dystrybutora urządzenia, które planujemy nabyć, jakie wymagania odnośnie płaskości, musi spełniać powierzchnia ławy pomiarowej lub platform najazdowych podnośnika aby nabywane urządzenie mogło wykonywać pomiary z deklarowaną przez producenta urządzenia dokładnością. 

2. Jeśli planujemy specjalizację w jakiejś marce samochodów, np. VW, BMW czy Mercedes, warto dowiedzieć się, jakie wymagania, odnośnie płaskości ławy pomiarowej lub platform najazdowych podnośnika ma dany producent. 


Planując zakup podnośnika pojazdów, trzeba zwrócić uwagę:

do jakiej masy pojazdu; na jakich wysokościach podnoszenia można wykonywać pomiary geometrii kół i osi pojazdu. 

Tylko w takich warunkach pracy podnośnika producent deklaruje, że odchyłki płaskości platformy najazdowej podnośnika, są mniejsze od wartości wymaganych. 

Na zakończenie, jeszcze uwaga odnośnie kalibracji urządzeń do pomiaru geometrii kół osi pojazdu.

Każda powierzchnia ma jakąś odchyłkę od płaskości. Pojęcie „powierzchnia idealnie płaska jest pojęciem teoretycznym. Aby zwiększyć dokładność pomiarów, urządzenia mogą mieć w programie procedurę kalibracji, czyli poznania odchyłek od płaskości powierzchni pomiarowej lub platform najazdowych podnośnika. Odchyłki te nie mogą się zmieniać podczas pomiarów o wartość większą, niż dopuszcza producent urządzenia (powinien on określić tę wartość). Wówczas, podczas obliczania wartości, wielkości charakteryzujących ustawienie kół osi pojazdu, program uwzględnia poznane odchyłki od płaskości.

Nie istnieją natomiast takle urządzenia do pomiaru geometrii kół i osi pojazdów, mimo, że są w opinii niektórych dystrybutorów, które mierzą z deklarowaną dokładnością, niezależnie od wartości odchyłek od płaskości powierzchni stanowiska lub ich zmian. Takich cudów w technice nie ma! 

Program może uwzględnić przy obliczeniach odchyłki od płaskości powierzchni stanowiska, pod warunkiem, ze je zna. Jeśli ich nie zna, nie ma możliwości ich uwzględnienia. Wówczas odchyłki płaskości powierzchni stanowiska, zaliczamy do tzw. zakłóceń. 

Zakłócenia, to czynniki, które występują podczas pomiaru wpływają na wartość wielkości mierzonej. Znamy je lub nie. To, które z zakłóceń występują w danej chwili, z pośród tych, o których wiemy, że mogą wystąpić - tego przeważnie nie wiemy. Jeśli jednak nawet wiemy, że określone zakłócenie występuje w danej chwili, to nie uwzględniamy jego wpływu na wartość wielkości mierzonej, z co najmniej jednego powodu: 

- nie umiemy tego zrobić, z wymaganą dokładnością; 

- można ten wpływ pominąć; 

- nie jest to uzasadnione ekonomicznie (wiemy jak zmierzyć wartość wielkości zakłócającej, ale jest to kosztowna metoda). 


Podstawowe warunki prawidłowego pomiaru geometrii kół i osi pojazdów, jej oceny i regulacji 


Prawidłowe ciśnienie w oponach


To konieczny warunek, aby pomiary geometrii kół i osi pojazdu były wykonane prawidłowo. Potrzeba pomiaru i ewentualnej korekty ciśnienia w oponach pojazdu, wynika to z 3 powodów: 

- kierowcy nie zawsze pamiętają o kontroli ciśnienia powietrza w oponach; 

- ogólnodostępne manometry, do pomiaru ciśnienia powietrza w oponach, np. na stacjach paliwowych, często błędnie mierzą; 

- trudno jest kierowcy wykryć, że w jednej z opon, nawet przedniej, ciśnienie powietrza jest nawet istotnie niższe od wymaganego; stwierdzenie tego w oponach typu Run Flat lub oponach kół tylnych, jest jeszcze trudniejsze. 

Pomiar ciśnienia powietrza o oponach należy wykonywać manometrem o potwierdzonej okresowo kontrolowanej dokładności. Dla firm wykonujących dużo pomiarów geometrii kół osi pojazdu, warte rozważenia jest rozwiązanie pokazane na rys. 1. 


Brak nadmiernych luzów oraz innych uszkodzeń elementów zawieszenia i układu kierowniczego 


Ważne, aczkolwiek czasami niewdzięczne zajęcie to sprawdzenie luzów i innych uszkodzeń zawieszenia oraz układu kierowniczego. Gwarantuje ono, że pomiar i regulacja geometrii kół i osi pojazdu będzie wykonana prawidłowo. Pozwala też wykryć uszkodzenia, które wprawdzie nie mają bezpośredniego wpływu na geometrię kół i osi pojazdu, np. nadmierne zużycie tarcz hamulcowych, ale decydują o bezpieczeństwie. 

Program stanowiska do pomiaru geometrii kół i osi pojazdu, pełni tylko rolę „przypominacza" czynności kontrolnych (rys. 2) zawieszenia, układu kierowniczego i innych układów podwozia. 

Samo zaznaczanie kolejnych czynności kontrolnych na ekranie stanowiska, jako zakończone wynikiem pozytywnym, nie jest prawidłowe i uczciwe. Wyjątkiem jest sytuacja, jeśli taka kontrola została już przeprowadzona. Przeważnie były to pojazdy, które były gościem w wielu serwisach, a problemy, np. stuki, drgania, źle zużyte opony czy niezachowywanie prostoliniowego kierunku ruchu, pozostały nierozwiązane. Zazwyczaj powodem były uszkodzenia lub zużycie elementów zawieszenia. Jest faktem, że ich znalezienie było trudne. Trzeba się jednak starać, a nie myli się tylko ten, co nic nie robi. 


Obserwacja stopnia i sposobu zużycia opon 


Głębokości bieżnika, mierzone w trzech punktach opony wzdłuż jej szerokości (rys. 3a) oraz na jej obwodzie, są pomocne: 

- przy interpretacji zmierzonych wartości charakteryzujących ustawienie geometrii kół osi pojazdu; 

przy ocenie ciśnień w ogumieniu, z którymi są eksploatowane; 

- w ocenie stylu jazdy kierowcy, który w znacznym stopniu wpływa na stopień i sposób zużycia opon. 


Obserwacja sposobu zużycia opon, pozwala też zorientować się: 

- jaki jest prawdopodobny stan amortyzatorów (jest to sprawdzenie „zgrubne" i nie zastępuje sprawdzenia amortyzatorów na odpowiednim stanowisku); 

- czy opona nie była hamowana w stanie zablokowanym (lokalne starcie bieżnika to źródło drgań kola, nie do usunięcia przez wyważanie); 

- czy opona nie trze za często o krawężnik (starcie napisów na stronie zewnętrznej opony, uszkodzenia zewnętrznej krawędzi obrzeża tarczy koła lub osłony ozdobnej koła, tzw. „dekla"). 

Nisko profilowe opony, stosowane dziś powszechnie, są podatne na uszkodzenia. Dziury w drogach, wjeżdżanie na krawężnik pod za małym katem i za szybko, to najczęstsze ich przyczyny. Z tego powodu boki opony należy sprawdzać pod kątem pęknięć i „baniek - patrz rys. 3b. 


Określenie wersji zawieszenia pojazdu 


Wiele modeli pojazdów, ma wersje ze standardową lub obniżoną wysokością nadwozia, względem podłoża. Może to być przyczyną różnych wartości wielkości charakteryzujących geometrię kół i osi pojazdu. Warto mieć bazę danych, która podpowie, jak zidentyfikować wersje zawieszenia samochodu, który stoi na stanowisku. Przykład takiej informacji, pokazuje rys. 4. 


Określanie wartości ugięcia zawieszenia samochodu, wymaganego przy pomiarze ustawienia kół i osi 


Od wartości ugięcia zawieszenia zależą wartości wielkości charakteryzujących geometrię kół i osi samochodu. Dlatego w danych technicznych pojazdu, dotyczących geometrii kół pojazdu, powinna być podana informacja, przy jakiej wartości ugięcia zawieszenia samochodu, należy wykonywać jej pomiar. Producenci pojazdów w różny sposób określają sposób wykonywania pomiaru ugięcia zawieszenia oraz przygotowania do pomiaru geometrii kół i osi pojazdu przykłady poniżej. 


1. Podają odległość jednego lub kilku punktów kontrolnych podwozia od podłoża lub różnice odległości dwóch wybranych punktów kontrolnych - patrz rys. 5. Pomiar geometrii kół osi pojazdu można wykonywać wówczas, gdy zmierzone wartości znajdują się z wymaganych zakresach wartości. 

Jeśli się nie znajdują, należy tak dociążyć lub odciążyć samochód, aby to uzyskać. 

Podanie rozkładu obciążenia samochodu paliwem w zbiorniku, obciążnikami w bagażniku oraz na miejscach pasażerów kierowcy - rys. 6. 


W obecnie produkowanych modelach następujących marek samochodów (to tylko wybrane przykłady) należy dla każdego z kół mierzyć: 

- w modelach samochodów firm: Audi, Bentley, Seat, Skody i Volkswagen - wymiar X (rys. 7); 

- w modelach samochodów firmy BMW: 3, 5, 6, 7, X3, X5 i Z4 - wymiar Z (rys. 8). 

Jak więc widać na ilustracjach, wymiary X i Z są inaczej definiowana dla samochodów firm Audi, Bentley, Seat, Skoda, VW (rys. 7), a inaczej dla samochodów firmy BMW (rys. 8). 


Dalszy sposób postępowania zależy od oprogramowania urządzenia do pomiaru geometrii kół i osi pojazdu. Jeśli jego program „wie", jak w danym modelu samochodu, wraz ze zmianą wartości ugięcia zawieszenia zmieniają się wartości: kątów pochylenia oraz kątów zbieżności połówkowej kół, to: 

- zmierzoną dla każdego koła odległość X (rys. 7) lub odległość Z (rys. 8), należy wprowadzić do programu; 

- po wykonaniu pomiarów kątów pochylenia oraz kątów zbieżności połówkowej kół, wartości te zostaną przeliczone i podane przez program dla ugięcia zawieszenia przyjętego za „zerowe" nazywanego też „ugięciem konstrukcyjnym". 

Jeśli program nie umie przeliczyć zmierzonych wartości kątów pochylenia oraz kątów zbieżności połówkowej kół, dla ugięcia zawieszenia przyjętego za „zerowe" lub inaczej „ugięcie konstrukcyjne", to po pomiarze dla każdego koła odległości X (rys. 7) lub odległości Z (rys. 8) należy tak dociążyć lub odciążyć samochód, aby zmierzone dla każdego koła odległości, mieściły się w zakresach wymaganych dla kół poszczególnych osi danego modelu samochodu. Pomiary odległości których wartości są wymagane do określenia wartości ugięcia zawieszenia, można dokonać tradycyjną taśmą mierniczą (rys. 9a) lub miarką elektroniczną (rys. 9b). 


Procedury kalibracyjne, wymagane po regulacji ustawienia kół pojazdu 


W samochodzie wyposażonym w takie układy jak (obok stosowane nazwy lub skróty od nazw tych układów, w językach niemieckim i angielskim): 

- układ stabilizacji toru jazdy (ESP, DSC, ESC, VDC); 

- adaptacyjny tempomat (ACC, ADR); 

- asystent pasa ruchu; (Spurhalteassistent, LDW). 

Po każdorazowej regulacji geometrii kół osi producenci wymagają wykonania dodatkowych procedur kalibracyjnych o czym powinien (!) informować program urządzenia do pomiarów geometrii kół i osi pojazdu. Niewykonanie tych czynności skutkuje ich nieprawidłową pracą. 


Zdjęcia i tekst pochodzą z artykułu „Wymagania dla stanowisk do pomiarów geometrii kół i osi pojazdów” oraz „Podstawowe warunki ich prawidłowego pomiaru geometrii, jej oceny i regulacji” oraz ” w dodatku technicznym do Wiadomości „Geometria kół i osi pojazdu - cz. 2” nr 32/Wrzesień 2009



Share on facebook
Share on twitter
Share on linkedin
Send by email
Infolinia
801 80 20 20
Pon-Pt 8:00 - 18:00
Sob 9:00 - 13:00
Klienci flotowi:
22 714 14 14
Logo Inter Cars
Inter Cars S.A.
ul. Gdańska 15,
Cząstków Mazowiecki,
05-152 Czosnów
+48 22 714 17 10
+48 22 714 17 12
[email protected]

Powered by IC Developers Team © 2024 Inter Cars

Polityka cookiesFAQ RODOInformacja o przetwarzaniu danych
LinkedIn
Instagram
Youtube
Facebook