2021-12-31
Recyrkulacja spalin i jej rodzaje
2016-10-07
W artykule przeczytasz czym jest recyrkulacja spalin i jakie są jej rodzaje.
Elementy na rysunku: 1 - filtr powietrza. 2 - masowy przepływomierz powietrza; 3 - przepustnica; 4 - silnik ZS, Zl lub Zl WB; 5 - zawór recyrkulacji spalin; 6 - zawór modulacji podciśnienia (typu elektrycznego lub elektropneumatycznego); 7 - regulacyjny czujnik zawartości tlenu w spalinach; 8 - trójfunkcyjny konwerter katalityczny. (Źródło: Pierburg)
Recyrkulacją spalin nazywamy zamierzone pozostawienie części spalin po poprzednim cyklu pracy w komorze spalania silnika lub wprowadzenie spalin z układu wylotowego, do komory spalania.
Są dwa sposoby realizacji tego zadania:
- pozostawienie części spalin po poprzednim cyklu pracy w komorze spalania silnika lub bezpośrednie zawrócenie spalin z układu wylotowego do komory spalania - jest to wewnętrzna recyrkulacja spalin:
- doprowadzenie spalin z układu wylotowego, układem zewnętrznym, do układu dolotowego, które po zmieszaniu z powietrzem płynącym układem dolotowym, płyną do komory spalania - jest to zewnętrzna recyrkulacja spalin.
Spaliny, które opuszczają komorę spalania silnika, mają następujące cechy, istotne dla ich powtórnego wykorzystania w komorze spalarnia:
- składają się z większości (ok. 99,9 %) z niepalnych składników: azot (N2), dwutlenek węgla (CO2), para wodna (H2O), tlen (O2) oraz niewielkiej ilości związków szkodliwych
- pełnią funkcję tzw. gazu obojętnego, który nie uczestniczy w procesie spalania;
- w porównaniu z powietrzem, mają większe ciepło właściwe - mają więc większą od powietrza zdolność do odbierania ciepła, czyli chłodzenia:
- zawierają znaczne mniej tlenu niż powietrze - ta cecha ma istotne znaczenie dla ograniczenia ilości tlenków azotu (NOX) powstających w komorach spalania silnika ZS.
Wewnętrzna recyrkulacja spalin
W komorze spalania zawsze pozostają spaliny po poprzednim cyklu pracy, lub powracają do niej z układu wylotowego pod koniec suwu wylotu spalin.
Ich masę można celowo zwiększyć przez:
- konstrukcję układu wylotowego, która w zakresie małych i średnich obciążeń silnika powoduje, że większa masa spalin pozostaje lub powraca do komór spalania;
- dobór odpowiednich faz rozrządu - to jest wykorzystywane w silnikach z układami zmiany faz rozrządu, dlatego te silniki mogą nie posiadać układu zewnętrznej recyrkulacji spalin, a wszystkie spaliny są recyrkulowane z wykorzystaniem recyrkulacji wewnętrznej; wadą tego rozwiązania jest konieczność uwzględniania recyrkulacji odkreślonej masy spalin, przy doborze faz rozrządu.
Przy wykorzystaniu wewnętrznej recyrkulacji spalin nie jest możliwie:
- wymuszone chłodzenie recyrkulowanych spalin;
- dokładniejsze sterowanie lub regulacja ilości recyrkulowanych spalin.
Zewnętrzna recyrkulacja spalin
Umożliwiają ją układy zewnętrznej recyrkulacji spalin. Schemat typowego układu, przedstawia rys. 1. Jego głównym elementem jest przewód łączący kolektor wylotowy i układ dolotowy silnika. Posiada on zawór recyrkulacji spalin 5, o regulowanym przekroju przepływu od zamknięcia do pełnego otwarcia.
Jeśli zawór recyrkulacji spalin 5 jest otwarty, to spaliny przepływają z kolektora wylotowego do układu dolotowego tylko pod wpływem różnicy ciśnień. Ciśnienie spalin w układzie wylotowym, w miejscu wypływu spalin, musi być więc wyższe od ciśnienia powietrza w układzie dolotowym, w miejscu, w którym spaliny są do niego wprowadzane.
Jeśli w silnikach:
- ZS
- ZI WB, gdy pracuje w rybie zasilania mieszanką uwarstwioną,
ta różnica ciśnień jest za mała, aby uzyskać oczekiwane natężenie przepływu spalin, przepływ powietrza w układzie dolotowym jest dławiony przepustnicą.
Stopień otwarcia zaworu recyrkulacji spalin 5 może być regulowany z wykorzystaniem jednego z poniżej podanych rodzajów układów:
- mechaniczno-pneumatyczny, bez udziału elementów elektrycznych i elektronicznych;
- elektryczno-pneumatyczny, sterowany elektronicznie patrz schemat na rys. 1; zawór modulacji podciśnienia 6 jest sterowany bezpośrednio przez sterownik silnika;
- elektryczny, ze sterowaniem elektronicznym.
Układy zewnętrznej recyrkulacji spalin są również wykorzystywane w silnikach, w których jest wykorzystywana wewnętrzna recyrkulacja spalin. Spaliny recyrkulowane z wykorzystaniem obu metod dodają się w komorach spalania silnika. Układy zewnętrznej recyrkulacji spalin, mogą być wyposażone w chłodnicę recyrkulowanych spalin (niepokazana na rys.1). Jej zadaniem jest obniżenie temperatury spalin, przed ich wpłynięciem do układu dolotowego.
Określanie ilości recyrkulowanych spalin
Stopień recyrkulacji spalin oznaczone skrótem SRS. Obliczamy go z wzoru 1:
SRS = mrsp / (mrsp + mpow)
w którym:
mrsp - masa recyrkulowanych spalin, wprowadzonych do komory spalania [kg]
mpow - masa powietrza, wprowadzona do komory spalania [kg]
We wzorze 1, suma:
mrsp + mpow
oznacza łączną masę mieszaniny powietrza i recyrkulowanych spalin, wprowadzonych do komory spalania silnika, z wykorzystaniem zewnętrznej lub wewnętrznej recyrkulacji spalin.
Zdjęcia i tekst pochodzą z artykułu „Recyrkulacja spalin i jej rodzaje” w dodatku technicznym do Wiadomości IC Recyrkulacja spalin w silnikach cz. 1 nr 35/Czerwiec 2010